Bespreken verslavingsrisico opiaten blijft lastig

ampnetadminGeen categorie

In november 2022 ontvingen apotheken die deelnemen aan het praktijkonderzoek receptafhandeling en consultvoering van AMP een recept voor een (eerste) uitgifte van oxycodon retard 10 mg voor een 52-jarige vrouw met een niersteenaanval. Een eerste uitgifte van oxycodon is een zorgvraag die regelmatig voorkomt. De apotheek kan daarbij een belangrijke rol spelen om te komen tot een goed en verantwoord gebruik van deze opioïde.

Er ging bij deze casus veel goed, maar er waren ook aandachtspunten. Verreweg de meeste apotheken gaven uitleg over de werking en bij allemaal werden bijwerkingen besproken. Alle apotheken adviseerden de patiënt ook om een laxans te gebruiken en ruim 80% gaf informatie over de invloed van oxycodon op de rijvaardigheid. Veel minder apotheken bespraken het risico op vallen met de patiënt. Wel gaven vrijwel alle apotheken schriftelijke informatie mee, o.a. over het gebruik van grapefruit.

40% van de deelnemende apotheken maakte gebruik van de mogelijkheid om contact op te nemen met de voorschrijver. Vaak werd daarbij voorgesteld om in plaats van de voorgeschreven retard-tabletten een kortwerkende vorm van oxycodon te kiezen. Dit is  geen goede suggestie. Omdat kortwerkende opioïden meer verslavend zijn dan langwerkende is er bij acuut gebruik (zoals een niersteenaanval) geen indicatie voor kortwerkend oxycodon.

Door het toenemende opioïdengebruik is ook in Nederland verslaving aan opioïden een groot probleem aan het worden. Goede uitleg bij eerste uitgifte door de apotheek kan een belangrijke bijdrage leveren aan het voorkómen daarvan. Slechts 1 op de 8 apotheken besteedde hier aandacht aan tijdens het uitgiftegesprek. Apotheekmedewerkers blijken het lastig te vinden om dit aan de orde te stellen. Uit onderzoek door masterstudenten farmacie van de Universiteit Utrecht en een vragenlijstonderzoek van het IVM was dit ook al naar voren gekomen, evenals bij een peiling onder het patiënten-panel van AMP en UPPER in het voorjaar van 2022. Meer dan een kwart van de deelnemers aan dit panel die opioïden gebruiken of hadden gebruikt, gaf aan dat zij beter voorgelicht hadden willen worden over o.a. de risico’s van (langdurig) gebruik en het stoppen van opioïden. Hier ligt een belangrijk verbeterpunt.

Op opiaten.nl staat een voorlichtingsfilmpje van 30 sec. dat bij de voorlichting over opioïd-gebruik aan beginnende gebruikers door de apotheek prima gebruikt kan worden. Verder is op de website van de KNMP (achter inlog) ook het WSO webinar ‘Opioïden, starten en stoppen’ van 8 februari 2022 nog terug te kijken, waarin o.a. ‘best practices’ over dit onderwerp aan de orde komen.